اثر ارتفاع از سطح دریا، شیب و تاج پوشش بر غلظت فسفر قابل‌جذب، کربن و نیتروژن کل خاک جنگل (مطالعه موردی: تنگ دالاب استان ایلام)

در شکل­ گیری، توسعه و پایداری جوامع گیاهی، عوامل بوم شناختی مختلفی نقش دارند که از مهم­ ترین آن‌ها می‌توان به عوامل فیزیوگرافیک اشاره کرد. مهم ترین عواملفیزیوگرافیک رویشگاه شامل ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهت دامنه هستند که روی ویژگی های کمّیو کیفی خاک‌ها تأثیر می­ گذارند. هدف از این مطالعه یافتن ارتباط بین ارتفاع از سطح دریا، میزان شیب و تاج پوشش بر برخی از ویژگی های شیمیایی خاک است. نمونه ­برداری از خاک در منطقه تنگ دالاب استان ایلام که بخشی از زاگرس جنوبی است روی یک دامنه با سه ترانسکت ارتفاعی زیرگونه بلوط ایرانی صورت گرفت. نمونه ­برداری روی هر ترانسکت به فواصل 50 متری از یکدیگر انجام شد. در هر ترانسکت و از عمق صفر تا 20 سانتی­ متری خاک، 10 نمونه از زیر تاج درخت و 10 نمونه از خارج تاج درخت و در مجموع 60 نمونه خاک در 3 ترانسکت برداشت شد. در هر محل نمونه برداری ارتفاع از سطح دریا و درصد شیب نیز ثبت شد. مطابق نتایج مقدار غلظت فسفر قابل‌جذب، درصد نیتروژن کل و درصد کربن آلی خاک با افزایش ارتفاع از سطح دریا و افزایش مقدار شیب دامنه، در هر دو موقعیت زیر و خارج تاج درختان کاهش یافت که نشان‌دهنده رابطه وارون بین غلظت این عناصر با ارتفاع از سطح دریا و مقدار شیب دامنه است. بیشترین همبستگی را غلظت فسفر قابل‌جذب خاک با ارتفاع از سطح دریا در زیر و خارج تاج و کمترین همبستگی را نیتروژن کل خاک با ارتفاع از سطح دریا و شیب دامنه در خارج تاج درختان نشان داد.